Yaşlılıkta sabit gelire sahip olmak çok önemlidir. Bu nedenle insanlar henüz çalışırken emeklilik için gerekli şartları sağlamaya çalışıyor. Emekli olabilmek içinse bazı kriterleri sağlamak gerekiyor. Bunlar; emeklilik için öngörülen yaş sınırına ulaşmış olmak ve sigortalılık süresi ile primi tamamlamış olmak.
Bazı insanlar sigortalılık süresi ile primi tamamladıktan sonra kıdem tazminatını alıyor ve işten ayrılıyor. Bunun yanında hayat şartları bazen insanları emekli olduktan sonra da çalışmak zorunda bırakıyor. Bu kişiler emekli olduktan sonra yeniden çalışmak isterlerse yeni işlerinde bir yılı doldurduktan sonra yeniden kıdem tazminatına hak kazanıyor. Emeklilere ikinci tazminat hakkı işte burada devreye giriyor.
Emeklilikte İkinci Tazminat Hakkının Şartları:
1 Ekim 2008 Ayrımı: SSK’lı kişiler (4A) çalışmaya devam etmek isterse ve 1 Ekim 2008 tarihinden önce işe başlamışsa emekli aylıklarını kestirmeleri veya Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi olarak çalışmaları gerekiyor.
Lakin bu şekilde aylığını kestirmeden emeklilikten sonra çalışan işçi kendi isteğiyle işten ayrılmak istediğinde kıdem tazminatı alamıyor, eğer işveren haklı bir sebep olmaksızın emekli işçisini işten çıkartıyorsa emekli işçi kıdem tazminatı alabiliyor. 1 Ekim 2008 tarihinden sonra işe başlayan ve emekli olanlar ise Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyip çalışamıyor yani bu kişilerin muhakkak maaşını kestirmesi gerekiyor.
1 Ekim 2008 tarihinden önce işe başlamış ama emekli aylıklarını kestirmemiş olanlar Sosyal Güvenlik Destek Primi ödemek zorunda oldukları için ve bu prim brüt ücretin %30’u üzerinden alındığı için emeklinin ücretinden %7.5 kesinti ile çalışabiliyor.1 Ekim 2008 tarihinden önce işe başlamış ve emekli aylığını kestirmiş olanlar ise normal sigortalı olarak prim ödüyor.
Bir Yıl Beklenmesi Kuralı: Emekli, eğer daha önce çalıştığı yerde yeniden çalışmaya devam ederse kıdem tazminatını alabilmek için yine de bir yıl beklemesi gerekiyor.
İstifa Detayı: Kişi ilk emekliliğinde istifa etmesine rağmen kıdem tazminatı almışsa emeklilikten sonra ikinci defa çalışmaya başladığı yerden de istifa ederse tazminat alamıyor. Bunun yanında emekli çalışanların da ihbar tazminatı hakkı bulunuyor. Yani işveren, emekli çalışanının iş sözleşmesini feshedecekse bunu önceden emekli çalışanına bildirmek zorundadır.
İzin ve Rapor Durumu: Emekli olup yeniden bir işte çalışanların izinleri diğer çalışanlar gibi düzenleniyor yani kıdemlerine göre. Yalnız, burada bir ayrım var: Elli yaşını aşmış olan emekli çalışana yirmi günden daha çok izin verilmesi gerekiyor. Emekli çalışanlara diğer çalışanlardan farklı olarak hastalandıklarında rapor parası verilmiyor ama iş kazasında ödeme yapılıyor.
Emekliler, emekli olduktan sonra yeniden çalışmak isterlerse ve çalıştıkları yerden ayrılmaları halinde tazminat talepleri olursa yukarıda sayılan şartları sağlamaları gerekiyor. 1 Ekim 2008 tarihi ayrımına ve emekli aylıklarını kestirmeye de dikkat etmeleri gerekiyor.
